Zgodnie z zapisami art. 44b ust. 3 ustawy o systemie oświaty, cyt.: Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczycieli poziomu i postępów opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do: 1) wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (…) oraz wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych w szkole programów nauczania. Oceniając osiągnięcia edukacyjne ucznia, nauczyciel ma do dyspozycji następującą skalę ocen: 6 – stopień celujący, 5 – stopień bardzo dobry, 4 – stopień dobry, 3 – stopień dostateczny, 2 – stopień dopuszczający, 1 – stopień niedostateczny.
Szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego, w myśl art. 44b ust. 10 cytowanego aktu prawnego, określa statut szkoły.
Niejednokrotnie statut szkoły zawiera zapis, iż „ocenę celującą otrzymuje uczeń, który posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania i wymagania programowe przedmiotu w danej klasie”. Tymczasem § 7 ust. 1 rozporządzenia w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych stanowi, że ocena celująca należy do katalogu ocen, które uczeń otrzymuje z zajęć edukacyjnych realizowanych
w oparciu o ramowy plan nauczania, o którym mowa w treści rozporządzenia w sprawie ramowych planów nauczania. Obowiązek zaś realizacji ramowego planu nauczania oraz programów nauczania uwzględniających podstawę programową kształcenia ogólnego w szkole publicznej i niepublicznej, wynika wprost z zapisów art. 14 ust. 1 i ust. 3 ustawy Prawo oświatowe. Tym samym uczeń może otrzymać ocenę celującą także wtedy, gdy wykazuje się stosownym poziomem wiedzy
i umiejętności w obrębie realizowanego programu nauczania. Co ważne, ocenę celującą otrzymać może także uczeń, któremu dostosowano wymagania edukacyjne, o których mowa w art. 44b ust. 6 pkt 1 i ust. 8 pkt 1 ustawy o systemie oświaty. W myśl wspominanych przepisów wymagania edukacyjne są formułowanymi przez nauczyciela osiągnięciami ucznia w oparciu o realizowany program nauczania, niezbędnymi do otrzymania przez ucznia poszczególnych śródrocznych
i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych. Dostosowanie tychże wymagań do potrzeb i możliwości psychofizycznych ucznia oznacza uwzględnienie w procesie oceniania jego dysfunkcji i ograniczeń wynikających
z niepełnosprawności, zaburzeń rozwojowych, stanu zdrowia, poziomu funkcjonowania. Nauczyciel, wypełniając obowiązek dostosowania wymagań edukacyjnych, o którym mowa
w art. 44c ustawy o systemie oświaty, winien więc przewidzieć możliwość uzyskania oceny celującej przez każdego ze swoich uczniów.
